صالحی: اگر برجام به‌هم بخورد برهم‌زنندگان آن را حیرت زده خواهیم کرد

به نقل از صدا نیوز،مراسم گرامی‌داشت پنجاهمین سالگرد فعالیت راکتور تحقیقاتی تهران با حضور دکتر علی اکبر صالحی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی، معاونین و مدیران، نخبگان و پیشکسوتان این عرصه ۲۰ آبان ماه ۱۳۹۶ در سالن دکتر حسابی سازمان برگزار شد.
معاون رییس جمهور ضمن ابراز خرسندی از حضور چهره هایی ارزشمند، خدمتگزار، صادق و خالص همچون؛ دکتر امراللهی، دکتر خزانه، دکتر فرخی، دکتر کاشیگر، دکتر فرهودی، دکتر پذیرنده، دکتر قنادی و … در پنجاهمین سالگرد راکتور تحقیقاتی تهران، گفت: شما باید به ۵۰، ۶۰ یا ۷۰ سال گذشته برگردید و ببینید در علوم و فناوری هسته ای در چه وضعیتی بودیم. اگر نبود فکر بلند این بزرگواران و چشم اندازی که در وجود عزیزانی مثل جناب آقای دکتر آزاد، دکتر حسابی و دکتر جناب نهادینه شده بود، یقیناً الان اینجا نمی ایستادیم و اینگونه به گذشته خود افتخار نمی کردیم. تاریخ ایران مشحون از فراز و نشیب هاست. بخصوص این آشفتگی که در دو سه قرن اخیر داشتیم سبب شد ایران از افتخارات گذشته خود کمی فاصله بگیرد و ما درست در زمانی که جهان راه به سوی پیشرفت گشود، متأسفانه کنار گذاشته شدیم.

وی افزود: در نیم قرن گذشته افرادی زمینه پیشرفت علم و فناوری و صنعت کشور را تا جایی که مقدور بوده فراهم کرده اند و ما از آنها همواره تشکر می کنیم. جناب آقای دکتر سهرابی را می بینیم که واقعاً یکی از دانشمندان بنام ایران در عرصه بین المللی است. دکتر قریب را که در حوزه اکتشاف و استخراج و کلاً سیکل سوخت واقعاً زحمات بسیار ارزشمندی کشیدند. امروز افتخار دیدن این بزرگان را داریم.
صالحی سپس به قدردانی از زحمات دکتر افشار بکشلو از جمله دست اندرکاران اولیه راکتور تحقیقاتی تهران پرداخت و افزود: اکنون ۴۰ سال از زمانی که توفیق آشنایی با ایشان را داشتم، می گذرد. من قبل از انقلاب با ایشان در دانشگاه تهران آشنا شدم. بعد انقلاب شد و بحث راکتور بوشهر پیش آمد که آیا ادامه پیدا کند یا نکند. ما به اتفاق در گروهی بودیم که گزارشی با عنوان “وضعیت چرخه سوخت نیروگاه بوشهر به چه صورت است” در ارتباط با سیکل سوخت نیروگاه بوشهر نوشتیم.
ریاست سازمان انرژی اتمی با ذکر آثاری که مرحوم دکتر اولیاء، پیشکسوت صنعت هسته ای در سازمان بر جای گذاشته است، گفت: دکتر اولیاء را همه شما می شناسید. تعداد زیادی از عزیزان را ایشان تربیت کرده اند . راه ایشان همچنان ادامه دارد. وی در این زمینه و در حوزه تولید رادیو داروها خاطرنشان ساخت: ما در حال حاضر در امر رادیو داروها قدم های بلندی را برمی داریم. مسئولین بخوبی کار را پیش می برند. خوشبختانه در بحث جی ام پی کار ساختمانی و طراحی ها آغاز شده است. این کار، کار بزرگی است و قریب به ۶۰ میلیون یورو هزینه دارد که امیدواریم در ۴ سال آینده تکمیل شود و ما در عرصه رادیودارو در چارچوب (جی ام پی) بتوانیم در غرب آسیا حرفی برای گفتن داشته باشیم.
وی در بخشی دیگر از سخنانش گفت: نمی‌خواهم غلو آمیز صحبت کنم. به عنوان یک دانشجو بنده واقعاً از کسانی که این سازمان انرژی اتمی را بوجود آوردند خیلی ممنونم و این حقیر خود را میراث دار آنها می دانم و افزود: دکتر اعتماد کار بزرگی را انجام داد. این محلی که ما نشسته ایم مربوط به دانشگاه تهران است و بنا بر توجیهات درست سال ۱۳۵۳ در چارچوب سازمان بوجود آمد و دکتر اکبر اعتماد عهده دار ریاست آن شد. وی افزود: قانون بسیار متقنی آن زمان نوشته شد هر گاه من و یا کارشناسان آن را مرور می کنیم می بینیم که آنقدر این قانون متقن نوشته شده که اگر امروز هر چه بخواهید در آن دخل و تصرف کنید، می بینید بدتر می شود و بهتر است این قانون محفوظ بماند.
معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی سپس در بخشی دیگر از سخنانش به امضای پیمان ان پی تی توسط ایران اشاره کرد و افزود: پس از مرور روند تحول علوم و فناوری هسته ای، متوجه شدم برای اینکه وارد عرصه فناوری هسته ای شویم با فشار امریکا باید ان پی تی را امضا می کردیم؛ با این وجود مسئولین وقت سازمان بسیار زیبا حرکت کرده بودند. به این صورت که همه صنعت هسته ای را در نظر گرفته بودند نه فقط ساخت نیروگاه بلکه تأمین نیازهای آن را هم دیده بودند.
دکتر صالحی افزود: پیش بینی شده بود که اگر نیروگاهی می خرند نیروی انسانی لازم و دیگر الزامات از جمله سوخت آن را نیز تأمین کنند تا در ارتباط با ادامه حیات نیروگاه اگر نگویم خودکفا، خوداتکا باشیم. نمی شود نیروگاه داشت و میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرد و نسبت به سوخت آن بی توجه بود. این پیش بینی ها همه جای تقدیر دارد.

رییس سازمان انرژی اتمی که در جمع پیشکسوتان راکتور تحقیقاتی سخن می راند سپس گفت: بنده افتخار می کنم که این توفیق را یافته ایم که میراث دار این عزیزان باشیم. حداقل کاری که انجام می دهیم این است که باید رو به جلو حرکت کنیم و به عقب برنگردیم و خشتی بر خشت هایی که پیشکسوتان روی هم گذاشته اند، قرار دهیم.
وی سپس در زمینه فرایند اکتشاف در سازمان گفت: از سال ۸۸ که افتخار حضور در سازمان پیدا کردم با اجازه ای که از مقام معظم رهبری گرفتیم، توانستیم جستجوی هوایی را انجام دهیم و امکاناتی را از خارج وارد کنیم. آن هم به سختی. زیرا اجازه تامین آن داده نمی شد. هلیکوپترهایی وارد شد. الان قریب به ۷۳ تا ۷۴ درصد برداشت هوایی از خاک ایران انجام شده است. این رقم با نسبت ۲۰ درصدی که حداکثر قبل از انقلاب انجام شده بود قابل مقایسه نیست. دکتر صالحی سپس خاطرنشان ساخت : ضمن اینکه تحلیل تصاویر را هم خودمان انجام میدهیم. در اکتشاف برداشت تصاویر یک بحث و تحلیل آن بحثی دیگری است. الان شرکتی داریم که در این زمینه ارائه خدمات می دهد .
وی به مقایسه شرایط پیشین با وضعیت امروز کشور در این حوزه پرداخت و گفت: قبلاً در شرایطی بودیم که اگر می خواستیم کاری انجام دهیم لاجرم باید سریع انجام می دادیم و خیلی زمان نداشتیم . الان زمانی است که می توانیم به صورت منطقی جلو برویم. به عنوان مثال در زمینه سانتریفیوژ از ابتدای خلق فکر یک سانتریفیوژ جدید تا زمان تولید آن به ۸ سال زمان نیاز است. و ما هم داریم همین مسیر را طی می کنیم و خوشبختانه توفیق زیادی هم نصیبمان شده است.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: الان با چین و کشورهای دیگر مذاکره می کنیم. البته این کشورها یک سری شرایطی مثل پیوستن به یک سری کنوانسیون ها، ایمنی و … دارند و ما خیلی شتابی برای پیوستن به کنوانسیون های بین المللی نداریم. لذا با تأمل جلو می رویم.
صالحی سپس در زمینه ساخت ۲ نیروگاه جدید گفت: ۲ نیروگاه را در حال احداث داریم. یعنی ۱۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری باید انجام دهیم. به خاطر شرایط آب و هوایی نیروگاه های بزرگ را باید در جنوب و یا در شمال ایجاد کنیم. ولی نیروگاه های کوچک را می توانیم در محل مصرف ایجاد کنیم.
وی سپس به افکار عمومی و ذهنیتی که در آنها از انرژی هسته ای وجود دارد اشاره کرد و افزود: متأسفانه تصور اذهان عمومی از انرژی هسته ای غالباً موضوعاتی نظیر سانتریفیوژ و غنی سازی است؛ در حالیکه صنعت هسته ای کاربردهای دیگری در کشاورزی، صنعت و سلامت نیز دارد. چنانچه در حال حاضر دست اندرکار احداث یک بیمارستان هسته ای هستیم . این هم یک صنعت است و هم دانش. که هم عرضه خدمات در سلامت دارد و هم برداشت و استفاده علمی خواهد داشت. ۹۵ درصد از کارهای قراردادی آن به اتمام رسیده است و تنها بخش مربوط به ضمانت بانکی آن با کشور اتریش باقی مانده که در حال انجام آن هستیم . ان شاء ا… شاهد بیمارستانی مدرن در غرب آسیا خواهیم بود.
ریاست سازمان انرژی اتمی با اشاره به بحث مذاکرات هسته ای گفت: در بحث مذاکرات این توجه را داشتیم که ممکن بود آنها زیر قرارداد بزنند. به همین علت پیش بینی هایی را برای برگشت پذیری کرده بودیم. ما با خوش باوری در مذاکره شرکت نکرده بودیم.
وی با اشاره به بحث برجام و مفید بودن آن برای همه طرف ها تأکید کرد: برجام برای همگان مفید بوده است. این برنامه برای ما، برای جامعه بین المللی و هم برای استحکام بخشیدن به ان پی تی مهم است و افزود: اگر برجام بهم بخورد هیچ کنوانسیونی نمی‌تواند از استحکام لازم برخوردار باشد. امیدواریم این اتفاق پیش نیاید. ولی اگر برجام بهم بخورد ما آنها را حیرت زده خواهیم کرد.
صالحی سپس به چالشی که در سال ۸۸ با آن روبرو شده بود پرداخت و گفت: وقتی برای اولین بار عهده دار مسؤولیت در سازمان شدم، سوخت راکتور رو به اتمام بود. برادر بزرگوارم آقای آقازاده که جا دارد از ایشان هم به عنوان مدیری موفق تقدیر کنیم نامه ای به آقای البرادعی نوشته بودند که ما ۲۰ درصدمان در حال اتمام هست بفرمایید که آرژانتین و یا هر کشور دیگری مثل زمان آقای امراللهی این ۲۰ درصد را در اختیار بگذارند. بنده که به سازمان آمدم آن نامه را پی گیری کردم. چون مدتی در وین بودم با آقای البرادعی هم روابطی داشتم، ایشان نامه آقای آقازاده را نشان داد و گفت شما که پیگیری می کنید، این بار برای تحویل سوخت بیست در صد هم شرایط گذاشته اند. نامه ای غیررسمی توسط آمریکا و روسیه نوشته بودند و گفته بودند حاضریم ۲۰ درصد را در قبال پذیرش شروطی تأمین کنیم من هم گفتم هیچ دلیلی ندارد که ما آن شروط را بپذیریم. این شروط حاکمیت ملی ما را زیر سؤال می برد. راکتور ما برای تولید رادیودارو است و قبلا هم سوخت ۲۰ درصد را گرفته بودیم.
وی ادامه داد: بحث از آنجا شروع شد من از مذاکره با آقای البرادعی برگشتم؛ من به رییس جمهور گفتم اینها به ما ۲۰ درصد را نخواهند داد اجازه بدهید ما کار را شروع کنیم . بنده به گونه ای کار را آغاز می کنم که نه با مقررات بین المللی در تعارض باشیم و نه سر و صدا می کنیم، ولی کار را آغاز می کنیم. برآورد هزینه کردیم. گروهی را تشکیل دادیم و شبانه روز آن گروه کار کردند.
صالحی همچنین در ارتباط با نقش شهید شهریاری در پیشبرد کار گفت: دکتر شهریاری عزیز بخشی از محاسبات را عهده دار بودند و افرادی را نیز تربیت کردند. به این ترتیب مقدمات ۲۰ درصد را فراهم کردیم و دو ساله ۲۰ درصد را توانستیم از زیر صفر تأمین کنیم.