گاز ایران در مسیر دیپلماسی انرژی

حجم گاز صادراتی جمهوری اسلامی ایران با آغاز صدور به «بصره» عراق در آینده نزدیک، به هدف پایانی برنامه پنج ساله ششم توسعه یعنی ۶۸ میلیارد مترمکعب در سال می‌رسد تا کسب سهم ۱۰ درصدی از تجارت جهانی این ماده در دسترس تر شود.

وزارت نفت با هدف دستیابی به سهم ۱۰ درصدی از تجارت جهانی گاز بتازگی صادرات به منطقه بغداد عراق را آغاز کرده است و صدور این ماده به بصره نیز در آینده نزدیک تحقق می یابد.
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران بتازگی در این باره به نشریه وزارت نفت (مشعل) گفت: آغاز طرح صادرات گاز به عراق تا میزان ۱۴ میلیون مترمکعب در روز تا پایان سال ۱۳۹۶ از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده از سوی معاون اول رییس جمهوری و وزیر نفت به شمار می‌آید که با گشایش اعتبارات اسنادی (ای.سی) و پایان فرایندهای قانونی، از سی و یکم خردادماه با ارسال روزانه هفت میلیون مترمکعب اجرایی شد.
«محمدرضا قدسی زاده» تاکید کرد «یکی از رویکردهای مهم اقتصاد مقاومتی، صادرات گاز است و صادرات گاز به عراق در اولویت ویژه شرکت ملی گاز ایران قرار دارد».
سند چشم‌انداز، برنامه پنجساله ششم توسعه و برنامه‌های سالیانه، توجه ویژه به صادرات کرده است.
قدسی زاده تصریح کرد: با توجه به طرح ‌های در دست اجرا و تکالیف اقتصاد مقاومتی، این آمادگی وجود دارد که ارسال گاز از مرز نفت شهر به بغداد تا پایان سال به روزانه ۱۴ میلیون مترمکعب افزایش یابد.
وی عنوان کرد: بر پایه برنامه کوتاه مدت و با بهره‌گیری از شبکه موجود (خط انتقال گاز اهواز- خرمشهر) و اجرای خط لوله از خرمشهر تا مرز، اکنون زیرساخت‌های لازم برای آغاز صادرات گاز به منطقه بصره ایجاد شده و تا یک ماه آینده آماده ارسال روزانه پنج میلیون مترمکعب گاز به این منطقه هستیم. در ادامه، خط اصلی تقویتی نیز ساخته و گاز بر اساس مفاد قرارداد ارسال می‌شود.
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران «متنوع کردن سبد صادرات و تامین منابع مالی مورد نیاز» را از رویکردها و اهداف اقتصاد مقاومتی دانست و یادآوری کرد: صادرات سالیانه گاز بر اساس برنامه پنج ساله ششم توسعه باید از ۱۰ میلیارد مترمکعب کنونی به ۶۸ میلیارد مترمکعب برسد، خوشبختانه این ظرفیت را داریم و کشورهای همسایه نیز به این گاز نیاز دارند.
** عمان و افغانستان؛ در صف دریافت گاز ایران
قدسی زاده تصریح کرد: آغاز صادرات گاز به عراق، نخستین گام بود و درباره عمان نیز، مذاکرات نهایی انجام شده است، کویت و افغانستان نیز علاقه خود را به دریافت گاز از ایران اعلام کرده‌اند.
وی تصریح کرد: صادرات گاز با خط لوله به شهر هرات افغانستان امکانپذیر و زیرساخت‌های آن نیز فراهم است. در مرحله بعد با توجه به وجود شبکه گاز، امکان ساخت نیروگاه در منطقه زابل وجود دارد تا کشورمان بتواند در بخش صادرات برق به افغانستان نیز ورود کند.
به گفته وی، تا ۱۰ میلیون مترمکعب ظرفیت صادرات گاز طبیعی به افغانستان وجود دارد.
قدسی زاده عنوان کرد: بخش خصوصی افغانستان علاقه‌مندی خود را برای دریافت گاز از ایران اعلام کرده و در نمایشگاه بین‌المللی نفت نیز، مذاکراتی با معاون وزیر انرژی، رئیس اتاق بازرگانی و بخش خصوصی این کشور انجام شد، از سوی دیگر، صادرات گاز مایع (LPG) نیز به نیاز بازار این کشور بستگی دارد.
شرکت ملی نفت ایران صادرات ال.ان.جی (گاز مایع فشرده) را نیز پیگیری می کند.
** صادرات گاز به پاکستان
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران اعلام کرد: بر اساس قرارداد، پاکستان باید از آغاز سال ۲۰۱۵ دریافت گاز را آغاز می‌کرد اما به دلیل تحریم، امکان ساخت خط لوله از مرز پاکستان تا نقاط مصرف داخل این کشور که حدود ۷۰۰ کیلومتر است، مهیا نشد.
«طرف پاکستانی با توجه به مشکلات تامین مالی، خواست منابع اعتباری را به وسیله سیستم‌های مالی بین‌المللی تامین کند که در ایام تحریم، این کار اجرایی نشد».
قدسی زاده عنوان کرد: هم اکنون ۹۰۰ کیلومتر از خط انتقال از عسلویه تا ایرانشهر و در ادامه تا زاهدان را برای گازرسانی به این منطقه اجرا کرده‌ایم اما با توجه به اینکه پاکستان هنوز عملیات اجرایی ساخت خط لوله را در خاک خود آغاز نکرده است، لازم نمی‌دانیم ۱۶۰ کیلومتر خط انتقال باقیمانده را تا مرز اجرا کنیم. از سوی دیگر، عملیات ساخت خط لوله انتقال گاز ایرانشهر- چابهار برای تامین گاز نیروگاه‌های موجود و طرح‌های آینده پتروشیمی و فولاد در حال اجراست.
به گفته وی، انشعابی نیز از این خط به سمت مرز می‌رود و در صورت اطمینان از اینکه پاکستان عملیات احداث این خط لوله را آغاز می‌کند، ما نیز این طرح را تکمیل می کنیم.
«اکنون فعالیت‌های اجرایی خط لوله انتقال گاز ایرانشهر به چابهار آغاز و تعاملات اولیه با سرمایه‌گذار نیز، انجام شده است و از خط انتقال گاز ایرانشهر- چابهار برای صادرات گاز به پاکستان، انشعابی گرفته می شود».
وی افزود: خط انتقال گاز ایرانشهر به زاهدان به طور کامل اجرا شده است اما شبکه گذاری کامل در شهر بزرگی همچون زاهدان به زمان نیاز دارد. همچنین اکنون ۲ نیروگاه ایرانشهر از گاز استفاده می‌کنند و تاکید بر این است که نیروگاه‌های بزرگ با مصرف بالای سوخت در دیگر شهرهای استان از جمله زاهدان (یک نیروگاه) و چابهار (۲ نیروگاه) نیز به شبکه گاز متصل شوند.
** آینده صادرات گاز
مدیر برنامه‌ریزی شرکت ملی گاز ایران بر حل و فصل قیمت گاز و تضمین‌های بانکی تاکید کرد و گفت: در مجموع در زمینه صادرات گاز چشم‌انداز مثبتی داریم و اگر در این زمینه به اهدافمان برسیم، منابع مالی خوبی به دست می‌آوریم که در امنیت ملی کشور تاثیری مستقیم دارد و در حل و فصل مسائل با همسایه‌ها از همه جنبه‌ها مثبت و به نفع کشور است.
قدسی زاده «امضای قرارداد صادراتی مطمئن گازی با طرف‌های اروپایی و کشورهای واقع در مرز غربی ترکیه» را مستلزم وجود قراردادهای محکم پشتوانه برای توجیه اجرای این خط دانست.
به گفته وی، اجرای خط یازدهم سراسری گاز با هدف تامین نیازهای داخلی به‌ویژه شرق کشور سبب رونق اقتصادی و رشد صنایع در این منطقه می شود.
وی افزود: تامین گاز یک منطقه سبب توسعه و رفع بیکاری از آن می‌شود، بر پایه برنامه‌های تعریف شده، در گازرسانی به استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و بخش‌هایی از استان‌های کرمان و غرب هرمزگان توجه ویژه خواهیم داشت و با تکمیل خطوط هفتم و یازدهم سراسری، زمینه خوبی برای رونق اقتصادی در شرق کشور فراهم می‌شود.