به نقل ازصدانیوز ،حتی اگر SPV راه‌اندازی شود، ماه‌ها کارکردی نخواهد داشت؛ این ادعایی است که رویترز در گزارش خود پیرامون جلسه اخیر چهار دیپلمات اروپایی با عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه به آن اشاره کرد. جلسه‌ای که حرف و حدیث‌های فراوانی را به دنبال داشته و طی روز‌های گذشته روایت‌های مختلفی از آن نقل […]
به نقل ازصدانیوز ،حتی اگر SPV راه‌اندازی شود، ماه‌ها کارکردی نخواهد داشت؛ این ادعایی است که رویترز در گزارش خود پیرامون جلسه اخیر چهار دیپلمات اروپایی با عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه به آن اشاره کرد.
جلسه‌ای که حرف و حدیث‌های فراوانی را به دنبال داشته و طی روز‌های گذشته روایت‌های مختلفی از آن نقل شده است؛ روایت‌هایی گاه متضاد که از سویی دست بالای طرف اروپایی را به تصویر می‌کشد و از دیگر سو خبر از برخورد تند عراقچی با چشم سبز‌ها و حتی ترک جلسه توسط او می‌دهند. گزارش‌ها در این‌باره یک نقطه مشترک هم البته دارند و همگی بر تنش میان دیپلمات‌های ایرانی و اروپایی متفق‌القولند.
تنشی که در یک سوی آن، جمهوری اسلامی ایران نقد شدن مطالباتش از اروپا را درباره سازوکار مالی ویژه‌ای که قولش را داده بودند، دنبال می‌کند و در سوی دیگر اصرار اروپایی‌ها بر اتهاماتی چون تلاش برای ترور و اقدام مسلحانه در خاک اروپا. هرچه هست، به نظر می‌رسد کار، این روزها حسابی بالا گرفته و طرفین از تند شدن نسبت به یکدیگر هم ابایی ندارند.
درست در تحلیل همین وضعیت است که رویترز از قصد این کشورها برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران نوشته و مواضع آنها را به سمت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا متمایل خوانده. این گزارش با اشاره به اجرایی نشدن وعده اروپا درباره سازوکار ویژه مالی(SPV) که قرار بود بعد از خروج آمریکا از برجام برای تسهیل مقابله با تحریم‌ها ایجاد شود می‌نویسد که ایران معتقد است اروپا قادر نیست ادامه برجام را تضمین کند و کشورهای اروپایی را متهم می‌کند که (از وعده‌های خود) پا پس کشیده‌اند؛ گزاره‌ای که البته پربیراه هم نیست و انتقادات گاه و بیگاه مسئولان دولت درباره انفعال اروپا در مواجهه با خروج آمریکا از برجام بیانگر آن است. آخرین نمونه این دست مواضع را هم می‌توان در گفت‌وگوی سیدکمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی در دیدار با هیاتی از موسسه ایتالیایی امور بین‌المللی (IAI)دید.
خرازی با اشاره به تاخیرهای مکرر اتحادیه اروپا برای عملیاتی کردن سازوکار ویژه مالی SPV ناتوانی دولت‌های اروپایی از حمایت و هدایت شرکت‌های اروپایی برای همکاری با ایران را غیرقابل دفاع دانست و تاکید کرد که این یعنی نمی‌توان به امضای دولت‌های اروپایی اعتماد کرد؛ اتفاقی که این پرسش را ایجاد می‌کند که اگر دولت‌های اروپایی می‌دانستند بر شرکت‌های خود نفوذی ندارند، اساسا چرا با ایران وارد مذاکره شدند؟
این سوال البته تا این لحظه بدون جواب مانده، اما آن‌طور که اروپایی‌ها می‌گویند به‌زودی از SPV رونمایی خواهد شد؛ سازوکاری که حالا یک رسانه معتبر اروپایی می‌گوید اساسا قرار نیست کارکردی داشته باشد و به این ترتیب راه‌اندازی آن شاید بیشتر با هدف نگه داشتن ایران در برجام و راضی کردن این کشور به حداقل گشایش‌های اقتصادی در دستور کار قرار گرفته باشد.
این در کنار جدی شدن تلاش‌های اتحادیه اروپا برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در حقیقت به منزله آن است که اروپا یک گام به عقب برداشته و چند گام جلو آمده. به بیان دقیق‌تر، اروپایی‌ها در شرایطی که قرار بود تضمین بیاورند تحریم آورده‌اند. به‌ویژه در شرایطی که آنها همه تلاش خود را به کار بسته‌اند تا نهایی شدن SPV را به برنامه موشکی و منطقه‌ای ایران مرتبط کنند.
صدای پای تحریم‌ها هم که حالا جدی‌تر از همیشه به گوش می‌رسد و گویا اروپایی‌ها با پیشتازی دانمارک، ضمن اصرار بر اتهام بی‌اساس ترور، تصمیم‌شان را گرفته‌اند و بار دیگر نهادهایی چون سپاه و وزارت اطلاعات را نشانه رفته‌اند. اشاره مقامات دانمارکی به ماجرای دستگیری شهروند نروژی ایرانی‌تباری است که چندی پیش به اتهام تلاش برای ترور عناصر وابسته به جنبش الاحوازیه بازداشت شد؛ گروهکی که بعد از حمله به مراسم رژه نیروهای مسلح در اهواز بار دیگر نامش به‌عنوان یکی از مظنونان اصلی این حادثه بر سر زبان‌ها افتاد. این اتهام البته هیچ‌گاه به اثبات نرسید و به جز ادعاهای یادشده در همان مقطع، اطلاع‌رسانی خاصی درخصوص آن صورت نگرفت.
همه اینها در شرایطی است که تا پایان برخی محدودیت‌های نظامی ناشی از برجام همچون واردات و صادرات تسلیحات به ایران چیزی حدود دو سال و برخی دیگر نظیر فعالیت روی موشک‌های بالستیک، پنج سال باقی مانده است. معنای روشن این تلاش‌ها می‌تواند تمرکز بر ایجاد موانع جدید بر سر راه فعالیت‌های موشکی ایران باشد تا حتی در پایان زمان‌بندی مقررشده در برجام، امکان تحرکات جدی از ایران سلب شود.
با همه این اوصاف در این سو به نظر نمی‌رسد جز انتظار برای راه‌اندازی کانال مالی اروپا اقدام عملی خاصی در دستور کار مجموعه دولت قرار گرفته باشد. لااقل گفته‌های مسئولان دولتی و تعیین ضرب‌الاجل‌های گاه و بیگاه و البته بی‌اثر درخصوص ثبت SPV که این را نشان می‌دهد. در چنین شرایطی محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به فروش دو میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه‌ای نفت در سال جاری می‌گوید نه‌تنها با مشکل مقدار کم فروش نفت مواجهیم، بلکه مشکل امکان انتقال ارز به داخل کشور را هم داریم. مضاف بر آنکه مجموعه تحریم‌های هواپیمایی، کشتیرانی و بیمه‌ای صادرات نفت ما را با مشکل روبه‌رو کرده است.
گذشته از آنکه ارسال این پیام به بیرون در آستانه تعیین‌تکلیف SPV خاطره پیام خزانه خالی در ماه‌های منتهی به توافق هسته‌ای را تداعی می‌کند، باید گفت نفس این انتظار مسبوق به‌سابقه است و دست‌کم یک بار در معطل نگه داشتن کشور برای نتیجه توافق هسته‌ای امتحانش را پس داده؛ رویه‌ای که عده‌ای براساس آن ضمن برقراری پیوند مستقیم میان اقتصاد و سیاست خارجی و وام‌دار کردن زندگی روزمره مردم به مذاکرات دیپلمات‌ها، یک روز به نتیجه رسیدن برجام را به انتظار می‌نشینند، روز دیگر برای پیروزی دموکرات‌ها دست به دعا برمی‌دارند و روزی دیگر هم لابد به باختن ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا دل می‌بندند و یکی پس از دیگری فرصت‌های داخلی کشور را به باد می‌دهند.
