نقش طلا در تقویت همکاری روسیه و چین علیرغم تحریم‌های غرب

به گزارش نبأخبر، از زمانی که غرب در پی تهاجم تمام عیار روسیه به اوکراین، فشار اقتصادی بی سابقه ای را بر روسیه تحمیل کرد، شیوه های تجاری این کشور دستخوش دگرگونی چشمگیری شده است و تجارت بین المللی روسیه به طور فزاینده ای در سایه رخ می‌دهد.

فرانچسکا گیرتی، جان کندی، ماکسیم سامرفلد آنتونیو در گزارشی که اندیشکده آمریکایی رند منتشر کرد، نوشتند: درک این موضوع و به ویژه، آگاهی از نقش چین به عنوان حامی جدید روسیه، می‌تواند این اطمینان را برای غرب ایجاد کند که فشار بر اقتصاد جنگی روسیه را به طور موثر اعمال می‌کند.

تاریخ نشان می‌دهد که وقتی کرملین با یک بحران – مانند جنگ یا یک برنامه پنج ساله روبرو می‌شود – مقامات و کسب وکارهای خصوصی در تلاش برای رسیدن به اهداف غیرمعمول، خلاق‌تر می‌شوند.

امروز، کرملین مقامات و کسب‌وکارها را تشویق می‌کند تا راه‌حل‌های جدیدی – فعالیت‌های غیررسمی یا غیرمعمول – ایجاد کنند که شیوه‌های تجاری مرسوم را تضعیف می‌کند. اینها شامل فروش مهم ترین کالای روسیه از طریق ناوگان سایه، خرید تسلیحات با طلا و ایجاد شبکه رو به رشدی از کارآفرینان در حوزه واردات و صادرات است که کالاهای خارجی را از طریق کشورهای ثالث به روسیه هدایت می‌کنند.

مهم‌ترین چالش تجاری روسیه نحوه پرداخت به طرف‌های خارجی است که نگران تحریم‌های ثانویه هستند. این امر به ویژه در خصوص چین مطرح است که روسیه به طور فزاینده‌ای برای واردات به آن وابسته شده است.

سه روند مشخص است: اول، روسیه به تجارت غیررسمی، شکل رسمی می‌دهد. این امر در سال 2022 با قانونی شدن واردات خاکستری آغاز شد، اما اکنون شامل مبادله تهاتری و مبادله غیرمجاز می‌شود. تجارت پایاپای در روسیه، با توجه به اقتصاد مبتنی بر کالا، سابقه طولانی دارد و دولت از لحاظ تاریخی معاملات قابل توجهی در حوزه منابع طبیعی دارد. با این حال، مبادله پایاپای به شرکای تجاری مشتاق متکی است و باید دید که چقدر گسترده خواهد شد.

دوم، دولت روسیه در تلاش است تا سامانه‌های پرداخت ایجاد نماید که از قرار گرفتن در معرض دلار جلوگیری کند. همانطور که در اجلاس اخیر بریکس در قازان دیدیم، این ارزها شامل ارزهای دیجیتالی تحت حمایت بانک مرکزی است. در حالی که به صورت اصولی چنین سامانه‌هایی ممکن است احتمال عملیاتی شدن داشته باشند، فناوری‌های روسی اغلب به همکاری‌ها و اجزای خارجی متکی هستند و مشخص نیست که آیا کرملین می‌تواند روی جذب شرکای بریکس خود حساب کند یا خیر.

سومین گرایش، استفاده از طلا و سایر سنگ های قیمتی مانند الماس است. این ممکن است امیدوار کننده ترین گزینه پرداخت و شدنی‌ترین راه حل برای روسیه باشد. روسیه یکی از تولیدکنندگان و انبارکنندگان عمده طلا است و سالانه بیش از 300 تن طلا تولید می‌کند. روسیه همچنین سهام بزرگی را در کشورهای تولیدکننده طلا در اوراسیا و آفریقا کنترل می‌کند. بنابراین، حتی اگر روسیه طلای خود را خرج کند، دسترسی زیادی به طلاهای بیشتری دارد.

همانطور که تحقیقات اخیر اندیشکده رند نشان داده است، طی 20 سال گذشته، بانک مرکزی روسیه، بیش از هر کشور دیگری و با اختلاف فاحش، نزدیک به 2000 تن طلا به دست آورده است.

تردیدی وجود ندارد که روسیه در حال حاضر برای تسویه پرداخت کالاهایی که نمی تواند به طور متعارف تهیه کند یا برای معاملاتی که می‌خواهد ردی از آن باقی نماند، از طلا استفاده می‌کند. برای مثال، یک تحقیق نشان داده که بانک‌های غیرمجاز در ترکیه طلا را با پول نقد معامله می‌کنند.

در حالی که مشخص نیست طلا چقدر در تجارت روسیه با چین نقش ایفا می‌کند، مطمئناً در حال تبدیل شدن به یک ویژگی رو به رشد است. صادرات طلای روسیه به چین پس از اینکه ایالات متحده، بریتانیا و اتحادیه اروپا واردات طلای روسیه را در سال 2022 ممنوع کردند، افزایش یافت. تقاضای چین برای طلا از سال 2022 تا نیمه دوم سال جاری، زمانی که افزایش قیمت طلا باعث کاهش خرید شد، بسیار بالا بوده است. بر اساس داده های شورای جهانی طلا، بانک خلق چین در این مدت بیش از هر کشور دیگری طلا به دست آورده است.

در سال 2023، پس از آنکه تحریم‌های ثانویه مانع از همکاری امارات متحده عربی شد، چین به قطبی کلیدی برای تجارت بین‌المللی طلای روسیه تبدیل شد. امارات متحده عربی پس از ممنوعیت واردات طلای روسیه توسط غرب، به شریک اصلی روسیه تبدیل شده بود.

با این حال، توسعه روابط طلا نیازمند توجه بیشتری است، به ویژه با توجه به افزایش تقاضا برای طلا در میان مصرف کنندگان چینی که ممکن است به دلیل نگرانی ها درباره ثبات اقتصاد داخلی و افزایش تنش‌های تجاری مجدد با دولت آینده ایالات متحده افزایش یابد.

اگر روابط با ایالات متحده بدتر شود، چین ممکن است تمایل بیشتری برای همکاری با روسیه در ایجاد یک بلوک تجاری بدون دلار داشته باشد، جایی که طلا می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. این موضوع در حال حاضر به یک موضوع مهم در روابط آنها تبدیل شده است و پوتین و رئیس جمهور چین شی جین پینگ قصد خود را برای تعمیق همکاری در نشست بریکس اعلام کرده اند.

گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که چین به طور مستقیم از تولیدات دفاعی روسیه حمایت می‌کند و این نشان می‌دهد که چین بیش از آنچه قبلا تصور می‌شد مایل است تحریم‌های غرب را به خطر بیندازد. در ماه اوت، چین کنترل‌ تراکنش‌ها با شرکت‌های روسی را تشدید کرده بود که باعث تاخیر در تجارت دوجانبه شد.

با این حال، چین بازرگانان را از استفاده از طلا برای تسویه پرداخت‌ها برای کسب‌وکارهای روسیه منع نکرده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که شرکت‌های روسی طلا را در هنگ کنگ می‌فروشند و درآمد حاصل از آن را به حساب‌های بانکی محلی واریز می‌کنند تا به جای استفاده مستقیم از یوان یا روبل، به تامین‌کنندگان چینی پرداختی داشته باشند. به این ترتیب، چین به نوعی با فرار پیشگیرانه از تحریم‌ها، راه‌حل‌های روسیه را تحمل می‌کند.

تحمل چین برای خطرات مرتبط با روسیه نامحدود نیست، اما به وضوح از تجارت براساس راه‌حل روسیه حمایت می‌کند. بعید است فشار بر پکن برای کمک به مسکو کاهش یابد و به همین خاطر، طلا طیف وسیعی از امکانات را برای گسترش و غیرقابل رهگیری کردن همکاری آنها ارائه می‌دهد.