جنگ تجاری واشنگتن– آنکارا امنیتی شد

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور امریکا بامداد سه شنبه در پایگاه نظامی «فورت دروم» در نیویورک ضمن امضای لایحه بودجه دفاعی این کشور، تصمیم کنگره برای تعلیق فروش جنگنده‌های اف ۳۵ را به ترکیه تأیید کرد. پنتاگون ۹۰ روز فرصت دارد تا گزارشی درباره روابط دوجانبه امریکا و ترکیه ارائه کند و تا آن زمان فروش جنگنده‌ها به ترکیه تعلیق خواهد بود. این گزارش شامل ارزیابی حضور ترکیه در برنامه آموزشی و عملیاتی اف ۳۵ و همچنین خطرات خرید سامانه‌های پدافند موشکی اس ۴۰۰ ساخت روسیه از سوی ترکیه، خواهد بود. در صورتی که این ارزیابی، برخلاف منافع امنیت ملی امریکا باشد، فروش این جنگنده‌ها به‌طور کلی به ترکیه ممنوع خواهد شد. کنگره امریکا در تاریخ ۲ مرداد، در ادامه بررسی‌های دقیقه نودی خود درباره بودجه دفاعی سال ۲۰۱۹ فروش اف ۳۵ را به ترکیه متوقف و آن را به ارائه گزارش پنتاگون درباره روابط دو کشور منوط کرد. ترکیه طی قراردادی به ارزش ۲ /۱ میلیارد دلار، ۱۰۰ فروند جنگنده اف ۳۵ از شرکت امریکایی «لاکهید مارتین» خریداری کرده است. این کشور هم‌اکنون مبلغ ۹۰۰ میلیون دلار را به امریکا پیش پرداخت کرده است و در تاریخ ۱ تیر، دو فروند از این جنگنده‌ها را طی مراسمی نمادین در پایگاه هوایی «فورت وورث» در تگزاس تحویل گرفت. البته ظاهر قضیه این است که اندرو برانسون، یک کشیش امریکایی در قلب بحران امریکا و ترکیه قرار دارد. بعد از کودتای نافرجام تابستان ۲۰۱۶ برانسون در اکتبر دستگیر شد و دولت ترکیه وی را به جرم جاسوسی و ارتباط با سازمان‌های تروریستی به ۳۵ سال حبس محکوم کرد. وی ابتدا در سلولی با ۲۱ نفر دیگر نگهداری می‌شد که در اصل برای هشت نفر ساخته شده بود. در ماه‌های اخیر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا برانسون را یک رهبر مسیحی و یک جنتلمن خوب معرفی کرد که بدون هیچ دلیلی ترکیه وی را تحت پیگرد قرار داده است. مایک پنس، معاون وی نیز گفته که ترکیه باید برانسون را آزاد کند یا با پیامد‌های آن روبه‌رو شود. مایک پمپئو، همچنین نسبت به تحریم‌های گسترده علیه ترکیه هشدار داد. اما اخیراً بعد از دیدار مقامات ترکیه و امریکا ماه گذشته میلادی، حبس برانسون به دلیل بیماری به حصر خانگی در منزلش تبدیل شد. مقاومت ترکیه در برابر فشار ترامپ به اعمال تعرفه ۵۰ درصدی فولاد و فلزات از ترکیه به امریکا انجامید که عملاً تحریم ترکیه به شمار می‌رفت و نتیجه سریع تسریع روند سقوط لیر در ترکیه بود.

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه روز سه شنبه طی سخنرانی در نشست اندیشکده بنیاد تحقیقات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی (SETA) گفت: «ما تولیدات و تجهیزات الکترونیکی امریکا را تحریم خواهیم کرد. اگر آن‌ها آیفون دارند، آن طرف هم سامسونگ دارند. ما هم در داخل ونوس و وستل داریم.» وی در ابتدای این نشست با اذعان به مشکلات اقتصادی فعلی در ترکیه گفت که این مشکلات، اما منشأ داخلی ندارد بلکه سناریو‌های خارجی است که علیه این کشور اجرا می‌شود: «شاهد آن بودیم که به ناگاه ارزش دلار در برابر لیر از ۸/۴ به ۷ واحد افزایش یافت. در روز قبل از ۱۵ جولای ۲۰۱۶ هر ۴ /۲ لیر، یک دلار بود. بعد از یک سال همان تاریخ، به ۸ /۴ واحد افزایش یافت. این افزایش غیرعادی است.» رئیس‌جمهور ترکیه با رد هرگونه احتمال وقوع جنگ نظامی علیه این کشور، توضیح داد: «آن‌ها از اقتصاد به عنوان یک اسلحه استفاده می‌کنند لکن ما هزینه‌ای را بر کشور‌هایی که جنگ اقتصادی را علیه ترکیه اجرا می‌کنند، اعمال می‌کنیم. مردم ترکیه با تمام وجود خود، با چنگ و دندان از آزادی و شرافت خود دفاع می‌کنند.» اردوغان ضمن اشاره به ابعاد جهانی مشکلات اقتصادی، افزود: «امریکا کشور‌های زیادی از جمله چین، روسیه، ایران، کانادا و حتی اتحادیه اروپا را هدف جنگ اقتصادی خود قرار داده است، اما عملیات عمیق‌تر و بزرگ‌تری علیه ترکیه در حال اجرا است.» رئیس‌جمهور ترکیه با تأکید بر لزوم تداوم تولید و صادرات بیش از پیش، تصریح کرد: «هر کالایی که از خارج با ارز خارجی می‌خریم، از امروز با کیفیت بهتر در داخل تولید خواهیم کرد و به خارجی‌ها خواهیم فروخت، با همان عزمی که در برابر کودتاچیانی که سلاح گرم، تانک و جنگنده داشتند، ایستادیم، امروز نیز در برابر دلار، تورم، نرخ ارز و مشکلات اقتصادی می‌ایستیم.»