پس از آمریکا، اروپا و آسیای جنوب شرقی در دسته بدهکاران قرار دارند چراکه پول این کشورها نیز از مرزهای‌شان خارج شده است. کشورها با ایجاد کردن خط اعتباری یکدیگر را بدهکارتر می‌کنند و از سوی دیگر کشورهای صنعتی برای معاملات مجبور هستند که وام‌هایی را دریافت و یا پرداخت کنند که این روند آنها را به بزرگ‌ترین بدهکاران جهان تبدیل می‌کنند.
به گزارش صدانیوز،حجم بدهی‌های جهان کماکان روندی افزایشی را دنبال می‌کند و آنطور که گفته می‌شود بدهی به وجود آمده در بلندمدت پیامدهای منفی را برای اقتصاد جهان به همراه خواهد داشت. اخیرا لیست بدهکارترین کشورهای جهان منتشر شده است و نام اقتصادهای برتر در این لیست به چشم می‌خورد.
این روزها یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی در سطح جهان افزایش بدهی دولت‌ها است، مساله بدهی‌ها از چند لحاظ برای دولت‌ها مهم است؛ اول آنکه نسبت بالای بدهی به تولید ناخالص داخلی برای هر کشوری نشان خواهد داد که این کشور یا توان قرض گرفتن ندارد یا درصورت استقراض توان بازپرداخت آن را نخواهد داشت، از سوی دیگر نحوه تامین و ایجاد بدهی است که اهمیت دارد و این درحالی است که نحوه مصرف بدهی‌ها نیز بسیار مهم است. حال این سوال مطرح می‌شود چه کشورهایی با چالش بدهی روبه‌رو است؟ هنگامی که صحبت از بدهکار بودن دولت‌ها به میان می‌آید شاید در ابتدا تصور شود که اقتصادهای کوچک دست به گریبان این مشکل می‌شوند و بدهکاری اقتصادهای بزرگ شبیه به یک شوخی باشد، اما طبق بررسی‌ها بدهکارترین دولت‌ها همان دولت‌های کشورهای توسعه‌یافته و صنعتی هستند. اخیرا ایسنا در گزارشی به ۶ کشوری که بیشترین نسبت بدهی به اندازه اقتصاد خود را دارند اشاره کرده است. بر اساس این گزارش طبق اعلام سایت بدهی آمریکا، تا پایان ماه سپتامبر، ایرلند بیشترین نسبت بدهی خارجی به تولید ناخالص داخلی را در جهان داشته است؛ به گونه‌ای که این کشور اکنون بیشتر ۱۰ برابر اندازه اقتصاد خود بدهی خارجی دارد. علاوه‌بر ایرلند، هلند، سوئیس، بلژیک، یونان و پرتغال جزو دسته بدهکارترین کشورها قرار دارند. همانطور که قبلا اشاره شد این کشورها جزو کشورهای صنعتی و توسعه یافته بوده و حضور آنها در دسته بدهکاران شاید کمی غیرمنطقی به نظر برسد. اما پرسش این است که چرا بررسی‌ها کشورهای پیشرفته را بزرگ‌ترین بدهکاران جهان نشان می‌دهد؟ هادی حق‌شناس، کارشناس مسائل اقتصادی در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» گفت: با یک بررسی ساده می‌توانیم ببینیم که بزرگ‌ترین اقتصادها، بدهکارترین‌ها هستند. آمریکا یکی از بدهکارترین کشورهای دنیا است، به عبارتی دیگر هر دلاری در هر نقطه از جهان خارج از آمریکا باشد نماد بدهکاری این کشور است. چراکه آمریکایی‌ها دلار داده‌اند و در مقابل کالا و خدمات مورد نیازشان را به کشورشان برده‌اند، بنابراین اگر قرار باشد دلارها به آمریکا بازگردد باید کالا و یا خدمات را به کشورها بازگرداند از این رو بدهکارترین کشور آمریکا است.
وی افزود: پس از آمریکا، اروپا و آسیای جنوب شرقی در دسته بدهکاران قرار دارند چراکه پول این کشورها نیز از مرزهای‌شان خارج شده است. کشورها با ایجاد کردن خط اعتباری یکدیگر را بدهکارتر می‌کنند و از سوی دیگر کشورهای صنعتی برای معاملات مجبور هستند که وام‌هایی را دریافت و یا پرداخت کنند که این روند آنها را به بزرگ‌ترین بدهکاران جهان تبدیل می‌کنند.
پایین بودن بدهی‌های ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی یک مزیت است
این کارشناس اقتصادی با اشاره به پایین بودن بدهی‌های ایران نسبت به تولید ناخالص داخلی ادامه داد: یکی از مزیت‌های اقتصاد ایران در زمان تحریم این است که کمترین بدهی را میان کشورهای منطقه دارد. هنگامی که قرار بود ایران یک وام ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول دریافت کند علیرغم پایین بودن نسبت بدهی‌های کشور به تولید ناخالص ملی آمریکایی‌ها ممانعت کردند.
حق‌شناس با بررسی روند ثروتمندتر شدن کشورهای ثروتمند با استفاده از اقتصادهای کوچک‌تر گفت: اگر در دنیا این قانون اجرا بشود که کشورهای صنعتی نتوانند کالایی را صادر کنند نرخ بیکاری در این جوامع به بحران تبدیل می‌شود. به عبارتی ساده‌تر زمانی کشورهای ثروتمند، ثروتمندتر می‌شوند که بتوانند کالاهای‌شان را به کشورهای جهان‌سوم بفروشند. قطعا با صادرات، ثروت‌ها به سمت کشورهای صنعتی و پشرفته می‌رود و اگر صادرات آنها متوقف شود کشورهای پیشرفته دچار رکود خواهند شد.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: به عنوان نمونه پژو فرانسه و بنز آلمان اگر به خارج از مرزها صادر نشود این شرکت‌ها باید ظرفیت کارخانه‌ها را کاهش دهند، کارگران را بیکار کنند و به هر طریقی هزینه‌های‌شان را کاهش دهند.
وی در پایان صحبت‌هایش به روابط تجاری میان کشورهای غنی و فقیر پرداخت و در این خصوص گفت: روابط تجاری میان کشورهای ثروتمند و کشورها فقیر به همین شکل است. کشورهای ثروتمند با ساخت کارخانه در کشورهای در حال توسعه از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و یا مواد اولیه را با نرخی ارزان‌تر خریداری می‌کنند و اینگونه ثروتمندتر از قبل می‌شوند. البته کشورهای ثروتمند به دلیل اینگونه معاملات و محاسبات بین خودشان بدهکار می‌شوند.
بدهکاری یک کشور شاخص منفی برای رشد اقتصادی نیست
سیاوش غیبی‌پور، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی نیز با اشاره به لیست بدهکارترین کشورهای جهان با بیان این مسئله که بدهکاری یک کشور شاخص منفی برای رشد اقتصادی و تولید آن نخواهد بود به «ابتکار» گفت: الزاما هر کشوری که بدهکار باشد دارای اقتصاد ضعیفی نخواهد بود، به بیانی روشن‌تر بدهکاری، شاخص منفی برای رشد اقتصادی و تولید یک کشور نیست.
این کارشناس مسائل اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به رابطه قوی بودن بخش خصوصی و بدهکاری ادامه داد: اگر بدهکاری یک کشور به بخش خصوصی باشد این نوع بدهی یک امتیاز محسوب می‌شود، چراکه نشان می‌دهد بخش خصوصی و تولید آن کشور قوی است.
وی اظهار کرد: در کشورهای جهان سوم بخش خصوصی نمی‌تواند تامین مالی کند و دولت‌ها برای کسری بودجه ناچار می‌شوند به سمت استقراض از بانک مرکزی بروند که این استقراض عواقبی در حد استقراض از بخش خصوصی دارد. از سوی دیگر یک منبع تامین مالی برای دولت‌ها خوشایند نیست چراکه تمام فشارها بر روی دولت خواهد بود و این درحالی است که انتشار پول تورم‌زا است.
بدهی به خارج از مرزها وابستگی سیاسی و اقتصادی زیادی را به همراه خواهد داشت
این استاد دانشگاه با اشاره به بدهی‌ها بروزن مرزی ادامه داد: بدهی به خارج از مرزها هم وابستگی سیاسی و اقتصادی زیادی را به همراه خواهد داشت. کشورهایی که بالاترین بدهی در این زمینه را دارند مفهوم‌شان این است که رشد اقتصادی خوبی نداشته‌اند و در زمان مشخص شده نتوانسته‌اند به تعهدات بین‌المللی خود عمل کنند.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: به عبارتی دیگر اگر به تعهدات عمل نشود هزینه آن را شهروندان خواهند پرداخت و این یعنی افراد بدهکار آینده خواهند شد. هزینه چنین بدهکاری‌هایی برای نسل‌های بعد بسیار بالا خواهد بود.
وی گفت: بدهی‌ها اگر دولتی باشد، دولت‌ها می‌توانند با دریافت مالیات آن را تا حدودی جبران کنند و البته باید دانست که در این صورت رفاه جامعه در آیند کمتر خواهد شد. اما اگر بدهی‌های یک کشور در راستای تامین زیرساخت‌ها باشد از محل همان زیرساخت‌ها بدهی به وجود آمده تامین می‌شود و این نوع بدهی‌ها نمی‌تواند تاثیر زیادی بر سفره معیشتی افراد داشته باشد.
