این تنها مقامات دولتی نیستند که در راستای فرارشان از پاسخگویی دست به استعفایشان خوب شده، اما نگاهی به همان‌ها می‌تواند به عنوان مشت نمونه خرواری باشد که در ارتباط با سایر مقامات غیر دولتی هم صدق می‌کند. مقاماتغیر دولتی کشور که آنها نیز در پی اتفاقاتی از مسائل و مشکلات مالی تا فرار از پاسخگویی و یا جدایی از درگیری‌هایی که به بدنه نظام آسیب می‌زد یا استعفا داده یا وادار به استعفا شده‌اند.
به نقل ازصدانیوز،«استعفا.» واژهایی که در کشورهای توسعه یافته نماد بلوغ سیاسی و مسئولیت‌پذیری شخص استعفا‌کننده به شمار می‌آید. بسیارند استعفاهایی که شاید به دلایل کوچک از سوی مقامات بزرگ اعلام می‌شوند. بارها این قبیل استعفاها به عنوان یک الگوی عبرت آموز برای مسئولان کشورهای در حال توسعه مطرح می‌شود و اینکه آنچه باعث پیشرفت این ممالک جهان است همین حس مسئولیت پذیری است که با یک استعفا نماد پیدا می‌کند.
در ایران اما همیشه جای سوال بوده که چرا مقامات بابت اشتباهاتی که مرتکب می‌شوند چنان که در کشورهایتوسعه یافته مرسوم است عمل نمی‌کنند و به جای کناره‌گیری حتی سهل‌انگاری‌ها و کوتاهی‌هایشان را توجیه می‌کنند.
البته در کنار این مسئله با نگاهی به ماه‌های اخیر درمی‌یابیم. که مثال‌های نقضی هم می‌توانیم بیاوریم مثال‌های نقضی از مسئولینی که خودشان استعفا داده‌اند، مثال‌هایی که بیان‌کننده این است که گویی در کشور ما نیز در این سالها استعفا دادن مسئولین آن قدرها نیز غریب نیست و بوده‌اند چهره‌ها و افرادی که از سمتشان کنار می‌کشند. اما بایک تفاوت عمده. این کناره گیری‌ها برخلاف آنکه نماد مسئولیت‌پذیری آن فرد باشند نمونه عینی بی‌مسئولیتی و فرار روبه جلو آنهاست. به عبارتی دیگر همان عده معدودی از مسئولین هم که دست به استعفا می‌زنند تنها موقعی این کار را می‌کنند که می‌دانند دیگر فرصتی برای بقا در قدرت ندارند و روزهای میزنشینی‌شان به سر آمده و برای فرار از پاسخگویی، استیضاح و یا اتهاماتی دست به چنین کاری می‌زنند.هرچند این تنها مقامات دولتی نیستند که در راستای فرارشان از پاسخگویی دست به استعفایشان خوب شده، اما نگاهی به همان‌ها می‌تواند به عنوان مشت نمونه خرواری باشد که در ارتباط با سایر مقامات غیر دولتی هم صدق می‌کند. مقاماتغیر دولتی کشور که آنها نیز در پی اتفاقاتی از مسائل و مشکلات مالی تا فرار از پاسخگویی و یا جدایی از درگیری‌هایی که به بدنه نظام آسیب می‌زد یا استعفا داده یا وادار به استعفا شده‌اند.شاید بد نباشد که در این راستا تعدادی اندکاز معروف‌ترین استعفاها در دوران حسن روحانی را یاد‌آوری کنیم.
> استعفای پررمز و راز علی جنتی
همان زمانی که چند ماه مانده به پایان دولت یازدهم، خبر آمد سه وزیر دولت به یکباره استعفا داده شدند(!) روحانی تنها یکسال مانده بود به پایان دورانش که تصمیم به ترمیم کابینه گرفت. وزرای ورزش، ارشاد، آموزش و پرورش.علی جنتی -وزیر ارشاد وقت- یکی از آنها بود. آن روزها به دلیل عدم توانایی‌اش برای برگزاری برخی کنسرت‌ها یا همایش‌هایی که وزارتخانه‌اش مجوز برگزاری آنها را می‌داد ولی از سوی تندروهای اصولگرا مجوزش لغو می‌شد و یا جلسه و کنسرت به هم می‌خورد تحت فشار بود. یا درگیری‌هایی که بر سر همین موضوع پیش آمد، عملا او نمی‌توانست مطالبات مردم را برای سرو سامان دادن به این وضع و مقاومت در برابر بی‌قانونی محقق کند، دولت در عوض، تصمیم به استعفای جنتی گرفت تا به جای رویکردی عملی در قبال بی‌قانونی‌هایی که در آن زمان علیه دولت و ملت انجام می‌شد با این استعفا از مسئولیت، شانه خالی کند. البته در مورد این وزیر مسائل و شایعات دیگری نیز مطرح می‌شد.
> فرار از هشت هزار میلیارد؟
وقتی موضوع یک اختلاس بزرگ در صندوق ذخیره فرهنگیان به گوش رسید که رقم آن را۸ هزار میلیارد تومان اعلام کردند، اولین کسی که درمظان اتهام و احتمالا مشکلات و پاسخگویی بود علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش به شمار می‌آمد. او هم در لیست استیضاح قرار داشت که ناگهان خبر تغییرش به گوش رسید، آن هم در قالب یک استعفا تا مبادا برای خودش و دولت بیشتر ازاین حاشیه آفرینی شود. بسیاری معتقد بودند که استعفای این وزیر در آستانه انتخابات ۹۶ می‌تواند کمک بزرگی به خودش و البته دولت درارتباط با برخی مسائلی باشد که می‌توانست گریبان وزیر مستعفی و حسن روحانی را بگیرد.
> مدیران نجومی بگیراما این پایان کار نبود. در میان دولتیان چهره‌های زیاد دیگری هم بودند که قبل و بعد ازاین استعفاها دست به استعفا زده بودند، نمونه‌اش زمانی که حقوق‌های نجومی مدیران دولتی برملاشد و برخی از آنان که ماهانه چند ده میلیون تومان را به بهانه‌های مختلف از آن خود می‌کردند قبل از برکناری، استعفا دادند.
> آن نامه شدیداللحن
عباس آخوندی وزیر (وقت) راه و شهر‌سازی یکی دیگر از چهره‌های نامی مستعفی دولت است. ویژگی استعفای آخوندی اما دراین بود که او دست پیشرا هم درپیشگیری از استیضاح شدن گرفت وهم دراینکه دولت از او بخواهد استعفا کند، چرا که وی در آن موقع استعفا نامه‌ای شدید اللحن و انتقادیخطاب به حسن روحانی رئیس جمهوری نوشت و در آن با شرح مشکلات و گلایه‌ها و البته رسانه‌ای کردناین نامه، روشی متفاوت در کناره‌گیری از قدرت گرفت. آخوندی اما خودش باید پاسخگوی لیست بلند بالایی از سوالات مردم و نمایندگان مجلس در ارتباط با سوانح مختلف راه که در سال‌های وزارتش رخ داد، می‌بود، عباس آخوندی اگر چه تصمیم به استعفا گرفت اما پیشتر سه بار در ۱۴ مهر ۱۳۹۴،اول اسفند ۱۳۹۵، بیست و دوم اسفند ۱۳۹۶ استیضاح شده بود اما این استیضاح‌ها رای نیاورده بودند. ولی شستش خبردار شده بود در چهارمین استیضاح باید با وزارت وداع کند اما با نمایشی قهرمانانه از خود، کناره‌گیری کرد و نگذاشت کار به چهارمین استیضاح برسد.
> استعفای عجیب وزیر صمت وقت
یکی دیگر از استعفاهای قابل توجه و عجیب، استعفای محمد شریعتمداری وزیر صمت سابق و وزیر رفاه امروز است. ششم شهریور ۱۳۹۷ طرح استیضاح شریعتمداری تحویل هیئت رئیسه مجلس شده بودو مهرماه اعلام شد که نمایندگان مجلس، شریعتمداری را به دلیل عدم کنترل و مدیریت بازار و افزایش بی‌رویه قیمت‌ها و احتکار کالا، عدم مدیریت صحیح بر تامین مواد اولیه واحدهای تولیدی، عدم پیشگیری از گران‌فروشی محصول واحدهای صنعتی بزرگ که به نوعی وابسته به دولت هستند، عدم انجام کامل وظایف قانونی در مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وجود فساد و رانت در واردات خودرو و ثبت سفارش برای دریافت ارز و عدم نظارت بر صنایع خودروسازی کشور که سبب گران‌فروشی، احتکار خودرو و به هم ریختگی بازار شده و… استیضاح کرده‌اند.اما اواخر مهرماه پیش از جلسه استیضاح از فعالیت از سمت وزارت صنعت، معدن و تجارت استعفا داد ولی فردای روز استعفا به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از طرف رئیس‌جمهور جهت گرفتن رای اعتماد به مجلس معرفی شد.
> تبدیل خودت بمال به خودت استعفا بده
حسن قاضی زاده هاشمی وزیر بهداشت معروف دولت که برخی اظهارات و رفتارهای تندخویانه‌اش در شبکه‌های اجتماعی ترند شده و یکبار هم به یک فرد که بابت هزینه‌های بالای فیزیوتراپی به او گلایه کرده بود و او هم در پاسخ گفته بود« خودت بمال»، زبانزد خاص و عام شد، خودش استعفا داد. او گفته بود این کار را پس از تعیین تکلیف بودجه سال ۱۳۹۸ توسط دولت روحانی و مشخص شدن بودجه هر یک از وزارتخانه‌ها به دلیل ناراحتی از بودجه کمی که به بخش سلامت تخصیص داده شده بود انجام داده است. اما از سویی دیگر بسیاری دلیل این استعفا را فرار قاضی زاده هاشمی از عدم تحقق برنامه هایش اعلام کردند.
اجرا نشدن طرح تحول سلامت با آن همه هزینه و تبلیغات از جمله مسائلی بود که وزیر بهداشت هیچ گاه پاسخ روشنی به آن نداد و درست در زمانی که تحت فشار رسانه‌ها و مجلس از بابت این موضوع قرار گرفت، دست به استعفا زد. در زمان او هزینه‌های دارویی بیش از هشتاد درصد افزایش و هزینه تمام شده خدمات درمانی به خصوص در بخش بستری افزایش نجومی پیدا کرد. قاضی زاده هاشمی در حالی به ادعای کاهش بودجه سلامت استعفا داد که به واسطه خیلی از مسائل زیر سوال بوده است.
> رئیس کل بانک مرکزی
ولی الله سیف رئیس کل (وقت) بانک مرکزی شخصیت بعدی است. در مورد عملکرد بانک مرکزی افزایش قیمت ارز و…. در زمان او نیز احتیاجی به توضیح دادن نیست. هر چند او این روزها به مسائل مختلفی نیز متهم است اما در زمانی که مسئولیت بانک مرکزی را برعهده داشت از جانب نمایندگان مجلس به خیانت و بی‌کفایتی متهم شده بود. گفته شده ۱۶۳ نفر از نمایندگان مجلس در فروردین ۱۳۹۷ طی نامه‌ای به حسن روحانی، خواستار برکناری وی شده بودند. با این حال سیف هم استعفا داد و استعفایش هم مورد قبول قرار گرفت.
> استعفا و بعد بازداشت
دراین میان هم بودند مدیران دولتی که استعفا دادند و اما چند روز بعد خبر بازداشت آنها رسانه‌ای شد. این دیگر خود مبین چرایی این مدل استعفاهاست. نمونه‌اش شاید میرعلی اشرف عبدالله پوری حسینی رئیس سابق سازمان خصوصی‌سازی باشد، پوری حسینی که ۲۳ مرداد ۹۸ استعفا داد هجده روز بعد بازداشت شد. پوری حسینی به همراه وزیر اقتصاد در مجلس شورای اسلامی و اعتراض نمایندگان مجلس به عملکرد این سازمان، به‌صورت کتبی استعفای خود را نوشته و تقدیم دژپسند –وزیراقتصاد-کرده بود تا بلکه به حاشیه‌ها دراین زمینه پایان بخشد و از اتهامات رهایی یابد چرا که اردیبهشت ماه امسال بود که ۱۱۵ نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای نامه‌ای خطاب به رئیس قوه‌قضائیه خواستار رسیدگی جدی و عاجل به پرونده‌های متعدد تخلف در واگذاری‌ها شده بودند. پوری حسینی که تلاش داشت با این استعفا دردسرهایش را تمام کند، موفق نشد و کمتر از سه هفته بعد از استعفا، بازداشت شد.
استعفای یکه زارع مدیر عامل ایران خودرو یکی دیگر از این موارد است، کسی که مشکلات فراوانی از جمله بی‌نظمی در تحویل خودرو به مشتریان در موعد مقرر و عدم کاهش قیمت خودرو نسبت به مصوبات را در پرونده‌اش داشت و مجلس درباره برکناری او به دولت فشار می‌آورد اما در نهایت یکه زارع استعفاداد و بلافاصله نیز بازداشت شد. سایر مدیران ارشد ایران خودرو و سایپا نیز به سرنوشت‌های بهتری از او دچار نشدند.
علی اصغر پیوندی رئیس سابق سازمان هلال احمر را نیز نمی‌توان ازیاد برد، کسی که هم استعفایش و هم بازداشتش باعث تعجب بسیاری شد. علی اصغر پیوندی ابتدا از ریاست سازمان نظام پزشکی استعفا کرد و سپس طی نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور، از ریاست جمعیت هلال احمر هم استعفا داد.پس از ماه‌ها گمانه زنی در مورد تخلفات مالی پیوندی، او به دلیل پرونده‌هایی بازداشت شد.
> استعفای بطحایی قبل از استیضاح
سیدمحمد بطحایی وزیر آموزش و پروش هم یکی دیگر از وزرایی بوده که قبل از جلسه استیضاح استعفاداد.او در حالی در خرداد ۱۳۹۸ به زعم برخی برای شرکت در انتخابات مجلس استعفاداده بود که اردیبهشت ماه (یعنی یک ماه قبل)، طرح استیضاحش از سوی مجلس به دلایلی چون برخی از عزل و نصب‌ها در ادارات آموزش و پرورش وضعیت نامناسب مدارس در استان‌های محروم، عدم رسیدگی به وضعیت معلمان حق‌التدریسی و خرید خدمت کلید خورده بود، هرچند بعدها عده‌ای از طرفداران وی موضوع امتناع دولت از اجرای قانون رتبه‌بندی فرهنگیان را دلیل استعفای وی بیان کردند.
> حجتی آخرین وزیر مستعفی
محمود حجتی را می‌توان به عنوان آخرین وزیری که پیش از استیضاح استعفا داد، برشمرد. استیضاح «محمود حجتی» وزیر جهاد کشاورزی دولت‌های یازدهم و دوازدهم، بیست و هشتم آبان ماه امسال توسط تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی کلید خورد که یکی از محورهای استیضاح ممنوعیت صادرات محصولات مازاد کشاورزی و عدم حمایت از صادرکنندگان بود. ناموفقی در طرح‌های حمایتی وزارت جهاد از صادرکنندگان محصولات کشاورزی، افزایش قیمت‌ها و بسیاری از موارد دیگر از جمله مسائلی بود که وزیر را در آستانه استیضاح قرار داد. اما او زودتر استعفا دادهر چند برخی دستگیری‌های اخیر از جمله دستگیری معاون وی در امور جنگل بانی را دلیل این استعفا بیان می‌کنند اما او باز هم متهم به این است که برای عدم پاسخگویی به مجلس درجلسه استیضاح با دادن استعفا پیش‌دستی کرده است.
> استعفای دوباره پورسید آقایی
و اکنون آخرین استعفا، استعفای دوباره پورسید آقاییاست. در فاجعه برخورد قطار در محور سمنان–دامغان محسن پورسیدآقایی به عنوانمدیرعامل راه‌آهن ایران استعفا داد. هر چند حرکت پورسید آقایی در آن مقطع مورد ستایش قرار گرفت اما زمانی که به سمت مدیر عاملی سازمان حمل و نقل و ترافیک تهران و معاون شهردار رسید این تعاریف و تمجیدها رنگ باختند همان موقع بود که معلوم شد پورسید آقایی هم بیش از آنکه برای احترام به مردم دست به استعفا زده باشد برای رهایی از مخمصه‌ای که بعد از آن فاجعه در آن قرار گرفته بود این کار را کرده است و گرنه برای ماندن در مسئولیت و قدرت پشیمان نیست.
اما جالب اینجاست که همان پورسید آقایی در سمت جدیدش یعنی معاونت شهرداری نیز به واسطه شرایط بد شهر تهران از آلودگی و بوی نامطبوع و ناتوانی در اداره شهر در زمان بارش برف و…. همراه با اوج‌گیری فشارهای رسانه‌ای و مردمی، باز هم به جای پاسخگویی تن به استعفا داده است. استعفایی که البته با موافقت شهردار تهران همراه شده است. پورسید آقایی دراین نامه استعفایش اینبار می‌نویسد: « با توجه به شرایط فعلی شهرداری و شورا و عدم امکان اجرای برنامه‌هایی که مدنظر داشتم هفته قبل استعفای خود را تقدیم جناب آقای دکتر حناچی نمودم و دلایل آنرا توضیح دادم و بحمدالله امروز مورد موافقت ایشان قرار گرفت و قرار است سرپرست را تعیین نمایند. به جهت رسم ادب قبل از انتشار رسمی موضوع خواستم شما در جریان قرار بگیرید. امیدوارم قصور و کوتاهی بنده را به بزرگواری خود ببخشید و از این پس بعنوان دوستانی نزدیک
با هم ارتباط داشته باشیم. واقعا از تیم معاونت حمل و نقل راضی بودم و کارهای بزرگی به دست شما انجام شد که نتایج خیر آن ان‌شاءالله نصیب مردم خواهد شد.»
هرچند سابقه این قبیل استعفاها، بسیار طولانی‌تر و بیشتر از اینهاست اما ما در این نوشتار تنها به چند مورد از مدیران دولتی بسنده کردیم این در حالی است که مطمئنا تعداد این استعفاها بیشترو شامل حال مقامات بلندپایه غیر دولتی هم می‌شود که نمی‌توان راجع به آنها گفت و این خود باعث تاسف است.
