سیاست‌های کلان شهر هوشمند

مدتی است که متخصصان فناوری در حال انتشار انواع پیش بینیها و برپایی غوغایی درباره اینترنت اشیاء (IoT) هستند اما اغلب مخاطبان، هنوز هم سردرگم مفهوم، ماهیت فرصتهای پیش رو، و چگونگی رویکرد کسب و کارها به این پدیده هستند.

در بنیادی ترین و ساده ترین سطح، اینترنت اشیاء به “اشیاء ملموس متصل از طریق شبکه های سیمی یا بی سیم” اطلاق می شود

این اشیاء شامل هر چیزی، از تجهیزات پزشکی، خودرو، تاسیسات ساختمانی، تابلوهای دیجیتال، و توستر نان تا سیستم هشدار دود و حریق، دماسنج، برچسب هوشمند و سطل زباله را شامل می شوند. به عبارت دیگر، تقریبا هر چیزی با هر کاربردی در هر مکانی، قابلیت بالقوه اتصال به اینترنت اشیاء (IoT) را دارد؛ به این ترتیب، تعجبی ندارد که شرکت مشاوره و پژوهش فناوری “گارتنر”، تعداد اشیاء متصل تا سال ۲۰۲۰ را ۵۰ میلیارد دستگاه برآورد کرده است[۱].

اصولا، از اینترنت اشیاء برای گردآوری داده و کسب دیدگاه درست، افزایش بهروری، خودکار کردن وظایف یا بهبود خدمات و تجربه مشتری استفاده می شود؛ در واقع، هر چه دیدگاه و بینش ما وسیعتر و دقیقتر باشد، تصمیمهای بهتری اتخاذ خواهیم کرد.

حتما می پرسید چرا باید چیزی مانند یک سطل زباله را به اینترنت متصل کرد؟!

موضوع، ساده به نظر می رسد ولی اثری ژرف بر جریان امور مدیریت شهری دارد. ردگیری حجم زباله انباشته در زباله دانیهای شهری به کمک حسگرهای هوشمند، به سادگی می تواند شهرداریها، پیمانکارهای حمل زباله، و شرکتهای بازیافت را در کشف برخی آمارهای واقعی مانند روند پرشدن زباله، تعداد دفعات تخلیه لازم،‌ و زمان مناسب جمع آوری (مثلا تخلیه زباله دانیهای مجاور رستورانها در ساعتهایی که با حضور مشتریان مصادف نباشد) یا شناسایی نقاطی که به زباله دانیهای بیشتر یا کمتری نیاز دارند، کمک کند. تصور کنید که فقط گردآوری اطلاعات مربوط به حجم زباله از زباله دانیها، چه منافع متعددی را به دنبال خواهد داشت:

1. کاهش هزینه: جمع آوری و تخلیه کمتر سطلهای زباله، به معنی تردد کمتر خودروهای حمل زباله در معابر است. تعیین میزان مشخصی – مثلا ۸۰% ظرفیت – برای لزوم مراجعه جهت تخلیه، نیروی انسانی کمتری را درگیر کار جمع آوری می کند. مجموع این تغییرات، بهبود فرایندهای مربوطه و بهروری عملیاتی را در پی خواهند داشت.
2. سودمندی زیست محیطی: با کاهش تردد خودروهای حمل زباله، از تاثیرات زیست محیطی ناشی از مصرف سوخت و آلودگی هوا کاسته می شود. اطمینان از استقرار مناسب سطلهای زباله در سطح شهر نیز، به کاهش پراکندگی زباله در سطح شهر می انجامد.
3. بهبود خدمات: با وجود اطلاعات کافی، مسیرهای جمع آوری زباله، بهبود می یابد، کار جمع آوری در ساعتهای مناسب انجام می شود، و با مشاهده و بررسی روند تغییرات، برنامه ریزی برای خدمات بیشتر یا بهتر در آینده تسهیل می گردد.

کاربردهای اینترنت اشیاء به مثال سطل زباله محدود نمی شود و موارد بیشمار ساده و پیچیده ای را شامل می شود که می تواند راهگشای علاقمندان به فعالیت در این حوزه باشد. مواردی همچون:

• سیستمهای حمل و نقل هوشمندی که موجب به لحظه شدن تابلوهای دیجیتال بزرگراه ها و معابر می شوند و با انتقال بار ترافیکی به مسیرهای خلوت، جریان تردد خودروها را در سطح شهر روان می کنند؛
• مزرعه ای که با استفاده از حسگرهای سنجش میزان رطوبت و مواد مغذی خاک، و الگوهای آب و هوایی و تغییرات جوی، برنامه آبیاری و کوددهی را هوشمندانه تنظیم می کند؛
• ساختمان هوشمندی که با بستن خودکار کرکره های پنجره های رو به آفتاب در ساعات تابش مستقیم، از مصرف غیرضروری انرژی برای خنک کردن فضای داخلی و تهویه مطبوع محیط می کاهد؛
• تجهیزات پزشکی ویژه بیماران خاص که علائم حیاتی یا نشانه های ویژه ای مانند فشار خون، ضربان قلب، یا میزان برخی مواد شیمیایی را دائما ثبت و کنترل و در صورت بروز هر گونه تغییر نامطلوبی، بلافاصله پزشک یا پرستار مربوطه را آگاه می کنند؛
• خودروهایی که ناهنجاریهای مکانیکی را ردیابی می کنند و به محض ثبت تغییراتی خاص، به طور خودکار برنامه بازدید برای تعمیرات و نگهداری را با تعمیرگاه مربوطه تنظیم می کنند؛
• ناوگان خدماتی شرکتها یا سازمانهای خدماتی که با دریافت اطلاعات حرکتی، استقرار، یا فشار کاری کارکنان خود از یک سو و درخواستهای مشتریان از سوی دیگر، مناسبترین واحد را در کوتاهترین زمان ممکن به محل اعزام می کنند؛
• کنتورهای هوشمند آب، گاز، و برق که با ارسال منظم اطلاعات مصرف، تحلیل روندهای مصرف، پیش بینی تولید، و یا کشف نشتی یا سوء استفاده را ممکن می کنند؛ و یا
• فروشگاه های هوشمندی که با تحلیل رفتار مشتریان یا الگوهای خریدشان، بر اساس انتخابهای پیشین و ترجیحات شخصی، محصولات مناسب را به آنها پیشنهاد می کنند؛

تعامل میان حسگرها، شبکه، و انسانها و فرایندها، خدمات و کاربردهای هوشمندانه جدیدی را ایجاد می کند

سونامی پدیده اینترنت اشیاء (IoT) به قدری سهمگین است که هدایت آن در جهت حداکثر استفاده اثربخش، مستلزم همکاری کسب و کارها و مجموعه های تخصصی گوناگون است. مزایای چنین مساعدتی را می توان در ۳ بخش طبقه بندی کرد:

1. کشف فرصتهای جدید: با دید بهتر و مشاهده دقیقتر روندهای حاصل از انبوه داده ها و اطلاعات، ارتباطها و موانع کارایی سیستمها شناسایی می شوند. به این ترتیب، برای کسب برتری رقابتی، محصولات، خدمات، و طرحهای تجاری را می توان تعدیل کرد یا تغییر داد.
2. بهبود کارایی: با شناسایی موانع کارایی در فرایندهای کسب و کار موجود، جریان انجام کار را می توان بهبود داد و خدمات خودکار بیشتری را در اختیار مشتریان گذاشت.
3. بهبود خدمات: با غنی تر شدن انبوه داده های دریافتی و مشاهده روندهای جنبه های گوناگون محصولات یا خدمات، و در اختیار داشتن اطلاعات لحظه ای، مدیران کسب و کارها می توانند تصمیمهای هوشمندانه تری بگیرند و شیوه عرضه محصولات یا خدمات را تغییر دهند.

در این صورت، سازمانها و کسب و کارهای دیگر نیز، متوجه منافع و مزایای اینترنت اشیاء می شوند، مناسبترین راهکارها طراحی، مهندسی، و اجراء خواهند شد، و نهایتا، از این پدیده جدید، به اثربخشترین شکل ممکن بهره برداری می شود.

ترجمه و اقتباس: کسری دارابی

در مطالبی که قبلا منتشر کردیم، اعداد متفاوتی را ملاحظه فرموده اید. یکی از دلایل این اختلاف، تعریف پژوهشگران از “شی،” است؛ مثلا فقط گنجاندن وسایل ارتباطی سنتی – مانند تلفن – می تواند اختلافی چندین میلیاردی را در نتیجه محاسبه ایجاد کند.