آیا عربستان توان هسته ای شدن دارد؟

به نقل از صدانیوز ، به گزارش جهان نیوز، محمد بن سلمان» در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا گفت که ایران رقیب عربستان سعودی نبوده و ارتش ایران جزو پنج ارتش بزرگ جهان اسلام هم نیست.

وی افزود که اقتصاد عربستان بزرگتر از اقتصاد ایران است ایران خیلی تا برابر شدن با عربستان فاصله دارد.
ولیعهد عربستان در ادامه این مصاحبه گفت: ایران هم مانند هیتلر به دنبال توسعه نفوذش در منطقه است و اروپایی‌ها زمانی خطرات اقدامات هیتلر را متوجه شدند که دیگر دیر شده بود و من نمی‌خواهم این اتفاق در خاورمیانه بیافتد.

بن سلمان همچنین گفت: ما به دنبال سلاح اتمی نیستیم، اما اگر ایران بمب اتم بسازد، ما هم در اسرع وقت این کار را خواهیم کرد.

*پیشینه تلاش های عربستان برای دستیابی به سلاح هسته ای
اولین زمزمه ها درباره حرکت عربستان به سمت دستیابی به سلاح هسته ای با فرار محمد خیلوی، دیپلمات سابق عربستانی در سازمان ملل، در سال ۱۹۹۴ به آمریکا شنیده شد. خیلوی با انتشار اسنادی اعلام کرد که عربستان از سال ۱۹۷۵ و به دنبال شکست اعراب در جنگ ۶ روزه با اسرائیل، برنامه ای تحقیقاتی را برای ساخت بمب هسته ای و مقابله با اسرائیل آغاز کرده است. به گفته خیلوی برنامه هسته ای مذکور تحت مدیریت و نظارت شاهزاده سلطان بن عبدالعزیز آل سعود، وزیر دفاع وقت و برادر ملک فهد، شکل گرفت و در مرکز تحقیقات هسته ای “الخرج” واقع در مجتمع نظامی السلیل به اجرا درآمد.

بنا به اظهارات خیلوی، عربستان در دهه های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ کمک های مالی بسیاری به برنامه های ساخت بمب هسته ای پاکستان و عراق نمود به این امید که آنها پس از ساخت تسلیحات هسته ای آن را در اختیار ریاض هم قرار دهند یا چتر هسته ای خود را بر سر عربستان نیز بگسترانند. عربستان یکی از امضاکنندگان معاهده منع گسترش هسته ای NPT و پروتکل الحاقی است. البته ریاض این کار را داوطلبانه انجام نداد و درواقع مجبور به امضایNPT و پروتکل الحاقی شد.

مقامات سعودی تا مدت ها اعلام می کردند که ممکن است روزی معاهده فوق را بپذیرند، اما در سال ۱۹۸۸ به دنبال فشار شدید آمریکا مجبور به امضای معاهده شدند. اگرچه ریاض شریک استراتژیک قدیمی آمریکا به حساب می آمد و در طول جنگ سرد در کنار آن بود، اما خرید مخفیانه ۳۶ فروند موشک میانبرد CSSاز چین فرصت مناسبی در اختیار مقامات واشنگتن قرار داد تا سران سعودی را به خاطر بی خبر گذاشتن آمریکا از چنین معامله ای تحت فشار قرار دهند. در دهه ۹۰ نیز عربستان۶۰ فروند موشک بالستیک با قدرت حمل کلاهک هسته ای از چین خرید. در سال ۲۰۱۲ نیز رئیس جمهور چین با ملک عبدالله توافقنامه ای در زمینه هسته ای امضا کرد. در سال ۲۰۱۵ نیز عربستان با کره جنوبی قراردادی برای ساخت دو راکتور هسته ای به ارزش دو میلیارد دلار منعقد کرد که مدت زمان ساخت آن ۲۰ سال پیش بینی شده است. در سال ۲۰۱۵ عربستان همچنین با روسیه قراردادی برای ساخت۱۶ راکتور هسته ای منعقد کرد. گری سیمور که تا مارس ۲۰۱۳ مشاور باراک اوباما بود اعلام کرد که عربستان با پاکستان تفاهمی دارد که در شرایط اضطراری پاکستان در تحویل سلاح هسته ای به عربستان تردید نخواهد کرد. در ۳۰ مارس ۲۰۱۵ نیز عادل الجبیر، وزیر خارجه کنونی عربستان که سفیر این کشور در آمریکا بود اعلام کرد که عربستان ساخت راکتورهای پیشرفته هسته ای و همچنین بمب هسته ای را در دستور کار خود جهت مقابله با ایران دارد. محمد بن نواف بن عبدالعزیز، سفیر عربستان در انگلیس نیز از امکان دستیابی عربستان به سلاح هسته ای در جهت مواجهه با ایران خبر داده است.

عربستان دو نوع موشک استراتژیک در اختیار دارد که گروه اول «ریاح الشرق» هستند که شامل دو نوع می باشند، موشک های دی اف-۳ آی که میانبرد هستند و قادر به حمل کلاهک با قدرت انفجاری بالا است که در سال ۱۹۷۱ تولید شده است و تنها دو کشور عربستان و چین از آن استفاده می کنند. نوع دیگر موشک های دی اف- ۲۱ که میانبرد هستند و قادر به حمل کلاهک هسته ای می باشند و در سال ۲۰۰۸ مورد بازنگری قرار گرفتند و تنها چین و عربستان از آن ها استفاده می کنند. گروه دوم موشک های عربستان موشک های «شاهین» هستند که قادر به حمل انواع کلاهک ها از جمله هسته ای هستند که برد آن ها به ۹۰۰ کیلومتر می رسد و در پاکستان توسعه داده شده اند.(۱)

*آیا عربستان توان هسته ای شدن دارد؟
اگر عربستان سعودی تصمیم به تملک تسلیحات هسته ای بگیرد مانند هر کشور دیگری تنها از دو راه یعنی تولید آن در داخل و یا تهیه آن به واسطه سایر کشورهای دارنده تسلیحات می تواند به مقصود برسد. عربستان فاقد معادن اورانیوم و همین طور فاقد راکتور تحقیقاتی و چرخه سوخت هسته ای است. مرکز تحقیقات و تکنولوژی ملک عبدالعزیز در بیش از ۲۰ سال گذشته، فعالیت هایی را در تولید ایزوتوپ، تحلیل اورانیوم و سایر شاخه های تحقیقاتی تحت نظارت متخصصان خارجی آغاز کرده، اما اهداف و ساختار آن با روند تولید تسلیحات فاصله زیادی دارد. ممکن است عربستان سعودی جهش هایی را برای سال های آتی در نظر گرفته باشد. به لحاظ فنی عربستان در ۱۰ الی ۱۵ سال آینده قادر خواهد بود، گام های غافلگیر کننده ای در پیشرفت تکنولوژی هسته ای بردارد. حتی اگر عربستان چنین موفقیت هایی بدست آورد، حرکت به سمت تولید تسلیحات هسته ای بسیار دشوار و هزینه بر خواهد بود. (۲)

*موانع بن سلمان در مسیر هسته ای چیست؟
از سوی دیگر بن سلمان اگر در صدد گام برداشتن در مسیر زیاده خواهی های هسته ای باشد با دو مشکل اصلی روبه رو است:
اول داخلی که مربوط به نبود اصول واقعی برای برنامه هسته ای سعودی است که در واقع فقط اکنون در حد اسم است به این معنی که برنامه هسته ای نیازمند توانمندی های داخلی در دو سطح تکنولوژیکی و علمی است تا ریاض مجبور نباشد برای تامین تکنولوژی لازم هزینه زیادی را متقبل شود زیرا در این صورت استفاده از انرژی هسته ای به عنوان انرژی جایگزین سودی نخواهد داشت.

*دنیا با در اختیار داشتن توانمندی های هسته ای سعودی مخالف است
دوم: تبلیغات عربستان مبنی بر تامین مهارت های علمی و آموزش نیروهای داخلی از طریق قرارداد با کشورهایی مانند ژاپن همچنان موجب نگرانی حتی متحدان غربی ریاض است و این چیزی است که روزنامه های آمریکایی و انگلیسی در چند هفته اخیر نسبت به آن هشدار داده اند با این مضمون که جهان نمی تواند قبول کند یک نظام مانند نظام حاکم سعودی توانمندی هایی داشته باشد که چه بسا مقدمه توسعه سلاح هسته ای باشد.(۳)

*فرید زکریا: عربستان یک خودرو نمی‌تواند بسازد، چه برسد به بمب اتم
فرید زکریا، تحلیلگر برجسته آمریکایی کمتز از دو سال قبل طی یادداشتی در واشنگتن‌پست نوشت: “عربستان سعودی یک سلاح هسته‌ای نخواهد ساخت. عربستان سعودی نمی‌تواند یک سلاح هسته‌ای بسازد. عربستان سعودی تا الان حتی نتوانسته یک خودرو بسازد. عربستان سعودی فقط می‌تواند در زمین چاله حفر کند و نفت استخراج کند یا کمی بیش از این. درآمدهای نفتی حدود ۴۵درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل می‌دهد، که درصد بسیار بزرگی است، حتی بسیار بیشتر از کشورهای نفتی‌ای چون نیجریه و ونزوئلا. این رقم ۹۰درصد درآمدهای دولت سعودی را تشکیل می‌دهد. با وجود چند دهه سرمایه‌گذاری عظیم دولتی، دست و دلبازی در پرداخت یارانه و انرژی ارزان، اما بخش تولید کمتر از ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد.
عربستان کجا می‌خواهد دانشمندانش را برای کار بر روی یک برنامه محرمانه آموزش دهد؟ سیستم آموزشی این کشور بسیار عقب‌مانده و ناکارآمد است و تا حد زیادی در کنترل نظام مذهبی ارتجاعی این کشور است. طبق آمار مجمع جهانی اقتصاد، این کشور از نظر کیفیت آموزش ریاضی و علوم در رده ۷۳ جهان قرار دارد که برای یک کشور ثروتمند، فوق‌العاده پائین است. ایران با وجود ۳۶ سال تحریم و سرانه بسیار پائین‌تر تولید ناخالص داخلی، در رده بسیار بهتر ۴۴ قرار دارد.