برچسب: توسعه

آیت‌الله خامنه‌ای درخصوص گلایه شرکت‌های بخش خصوصی از روند طولانی و پیچیده صدور مجوز‌ها خاطر نشان کردند: موضوع مجوز‌ها یک موضوع مهم است که دولت و دستگاه‌های مسئول باید برای برطرف کردن موانع صدور سریع مجوزها، فکر اساسی کنند.

وقتی از دریچه اندیشه توسعه، به مسائل کشور نگاه می کنیم، در آنجا گفته می شود انبوهی از دورهای باطل بازتولید کننده توسعه نیافتگی در کشور ما فعال هستند و مناقشه های نظری پرشماری در این باره وجود دارد که کانون اصلی دورهای باطل کجا است؟ ما باید آن را در ساحت سیاست، اقتصاد، فرهنگ و اجتماع و روابط بین الملل دنبال کنیم که آیا راهی برای تشخیص مسیر اصلی وجود دارد!؟

تقریباً ۴۰ درصد از مشاغل در سطح جهانی در معرض تأثیر هوش مصنوعی قرار دارند. در گذشته، فناوری‌های خودکارسازی و فناوری اطلاعات عمدتاً وظایف روتین را تحت تأثیر قرار می‌دادند، اما یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد هوش مصنوعی، توانایی آن در تأثیرگذاری بر مشاغل با مهارت بالا است. در نتیجه، اقتصادهای پیشرفته نسبت به اقتصادهای در حال ظهور و در حال توسعه، با خطرات بیشتری از سوی هوش مصنوعی مواجه‌اند، اما در عین حال فرصت‌های بیشتری برای بهره‌گیری از مزایای آن دارند.

دغدغه وی شکل گیری ایرانی توسعه یافته بود. در همین راستا او می دانست ایران قبل از هرچیز می بایست به مقوله علم و دانش و فناوری روز توجه کند.

این مساله به همان اندازه که برای سرنوشت کشورمان اهمیت دارد، برای سرنوشت دینمان هم اهمیت دارد. دگرگونی هایی که در قدرت و توان کشورهای پیشتاز علم و فناوری پدیدار شده، کل نظام حیات جمعی را تحت تاثیر قرار می دهد و به واسطه اهمیتی که نظام باورها در سرنوشت هر کشور دارد، دینمان هم در این زمینه، به شدت تهدید می شود.

در یک تاثیر و نتیجه پارادوکسیکال، به جای اینکه برنامه های توسعه، موجب توسعه شوند، موجب بازتاب توسعه نیافتگی در روابط میان مردم و دولت هستند. همان رابطه ناتوان سازی که سالها در جامعه دوام داشته، در برنامه ها بازتاب داشته و بازتولید می شود. ما در برنامه های توسعه می بینیم که برنامه های توسعه به جای اینکه گسستی در فرایند توسعه نیافتگی ایران باشند ، به مثابه حلقه ای در این فرایند بازتولید مثبت، آن را بازتولید می کنند.

به جای اینکه برنامه های توسعه، موجب توسعه شوند، موجب بازتاب توسعه نیافتگی در روابط میان مردم و دولت هستند. همان رابطه ناتوان سازی که سالها در جامعه دوام داشته، در برنامه ها بازتاب داشته و بازتولید می شود. ما در برنامه های توسعه می بینیم که برنامه های توسعه به جای اینکه گسستی در فرایند توسعه نیافتگی ایران باشند ، به مثابه حلقه ای در این فرایند بازتولید مثبت، آن را بازتولید می کنند.

در سال 2020، بیش از 40 درصد بزرگسالان در کشورهای توسعه‌یافته دارای مدارک تحصیلی عالی بوده‌اند که با سطوح بالاتر بهره‌وری مرتبط است. اقتصادهای نوظهور مانند هند و برزیل گام‌های مهمی در گسترش دسترسی به آموزش برداشته‌اند. بانک جهانی در گزارش‌های خود اعلام کرده هند افزایش چشمگیری در نرخ ثبت‌نام در آموزش عالی داشته که از 12 درصد در سال 2000 به بیش از 26 درصد در سال 2019 افزایش یافته است. با این حال، چالش‌های زیادی در کیفیت و یکپارچگی آموزشی وجود دارد.

مسعود نیلی تشبیه جالبی در توصیف اقتصاد ایران دارد. این اقتصاددان، ساختار نفتی تولید در اقتصاد ایران را به کشت دیمی تشبیه می‌کند که در دوره‌های رونق محصول آن با سیلاب تخریب می‌شود. در همین حال، او تاکید می‌کند که دوره‌های رکود نفتی با ایجاد خشکسالی، فرآیند تولید در ایران را به محاق می‌برد.

در سال 2023، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی خالص تنها 1.2 درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان را شامل شد که بسیار پایین‌تر از هدف 5.7 درصدی در چشم‌انداز 2030 است.در حال حاضر خارجی‌ها عمدتا با هدف‌های زیارتی وارد عربستان می‌شوند و این کشور در حال ساخت پیست‌های اسکی در بیابان و استراحت‌گاهای مجلل در کنار دریایی سرخ است تا گردشگران خارجی دیگر را نیز جذب خود کند. دولت سعودی خواهان آن است که 10 درصد از تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را بخش گردشگری تأمین کند.

بندر فاو نقطه شروع راه توسعه است که بر اساس آن دولت‌های ترکیه و عراق قصد دارند این خط از طریق دیوانیه، نجف، کربلا، بغداد و موصل تا مرز ترکیه امتداد پیدا کند. پروژه جاده توسعه که شامل 1200 کیلومتر جاده دوطرفه و راه‌آهن خواهد بود، برای دسترسی به اروپا از مرز ترکیه از طریق بندر مرسین یا استانبول در نظر گرفته شده است. راه توسعه یکی از پل‌های تجاری جدید آسیا و اروپا خواهد بود.

در حوزه «سرمایه انسانی» به رغم سرمایه‌گذاری، این پرسش اصلی مطرح است که چند درصد از جامعه نخبگانی در نظام حکمرانی کشور حضور دارند؟«اگر قرار است بهترین‌های کشور در نظام تصمیم‌گیری حضور کم‌رنگ داشته باشند طبیعتا حل مسائل، انتظار نابجایی است.»

در اقتصادی که سیاست‌گذار رانت دارد و گروه‌های ذی‌نفوذ در سیاست‌گذاری نفوذ دارند، نمی‌شود نسخه برای درمان آن بنویسید. وقتی ساختار بروکراسی با فساد، رشوه و رانت زنده است، هر چه توصیه اقتصادی بدهید، جواب نمی‌گیرد.در این شرایط نوشتن نسخه برای حل مشکل اقتصاد فقط آسیب می‌زند، هزینه‌ به جا می‌گذارد و منافعی ندارد. سند ۲۰ ساله یکی از این اسناد است که چه هزینه‌ها و تورمی را به کشور تحمیل کرد؛ اما فقط ۱۵ درصد آن محقق شد.

آقای پزشکیان خود را به برنامه متعهد بداند، عنصر مثبتی است اما اگر قرار باشد این به معنای قفل شدن بر برنامه بی کفایت، بی کیفیت و ضدتوسعه برنامه هفتم باشد ، می تواند خطرناک باشد. حتما باید برنامه اصلاح و تکمیل برای برنامه هفتم را در دستور کار قرار دهند.

بریکس یک فرصت تاریخی برای توسعه روابط اقتصادی و تجاری و نیز تامین مالی برای رشد سرمایه گذاری داخلی است، با این وجود بهره مندی از این فرصت، یک برنامه روشن بلندمدت با انجام اصلاحات ساختاری در کشور نیاز دارد. اعضای بریکس تجانس لازم برای مقابله با اتحاد تاریخی اروپا و امریکا را ندارد و این پیمان عمدتاً بر محوریت تعاملات اقتصادی و مالی خلاصه خواهد شد. پس فارغ از هیاهوی زیاد، اولین پرسش در این است که ظرفیت‌های ایران برای بهره مندی از بریکس چیست؟ اصلاحات ساختاری جهت استفاده از فرصت بریکس کدامند؟